Uitleg lessenreeks

Wat?

In deze lessenreeks staan diverse werkvormen centraal, die samen leerlingen een genuanceerd antwoord zouden moeten kunnen laten geven op de volgende IBQ (inquiry based question): In hoeverre verschilde de invulling van het dagelijks leven van een Atheense man ten opzichte van een Atheense vrouw gedurende de 5e eeuw v.Chr?

 

Deze lessenreeks staat in het thema van de historische vaardigheid contextualisatie.

Voorbereiding

Om deze lessenreeks te kunnen uitvoeren zijn de volgende zaken nodig:

Volledig lesbrief (zie Downloads). Hierin staan de volgende zaken opgenomen:

  • Lespresentatie
  • Diverse werkvormen: Profiel historisch persoon/ Schema overeenkomsten-verschillen/ Exit-ticket.
  • Beoordelingsrubric
  • De uitgebreide theoretische onderbouwing voor deze lessenreeks.

 

Voor wie?

Deze lessenreeks is ontwikkeld voor een havo 4 klas.

 

Hoe lang?

Drie lesuren.

 

Hoe werkt het?

Globale opzet lessenreeks (download de volledige lesbrief om de uitgebreide theoretische onderbouwing en omschrijving van de lessen te lezen.)

De lessenreeks bestaat uit drie lessen, waarin de IBQ centraal staat.

  • In de eerste les vullen de leerlingen een profielschets in voor een fictief historisch persoon.
  • Tijdens de tweede les maken de leerlingen een schema waarin overeenkomsten en verschillen in het dagelijkse leven van Atheense mannen en vrouwen eruit zag.
  • In de laatste les hebben de leerlingen een verbeeldingsobject gemaakt, gerelateerd aan het dagelijks leven van Atheense mannen en vrouwen uit de 5e eeuw v.Chr, dat gepresenteerd gaat worden.

Alle lessen dragen bij aan de levendige eindactiviteit, waardoor er antwoord gegeven kan worden op de IBQ.

 

Historisch redeneren

De werkvormen die uitvoerig beschreven worden in het docenten- en leerlingmateriaal zullen inspelen op het aanwakkeren van contextualisatie, waarbij de principes van Huijgen (2018) als uitgangspunt worden genomen.

 

Het tonen van historische empathie (Huijgen, 2018) en het vermijden van anachronistisch denken (Seixas & Morton, 2012) zullen een prominente plaats innemen binnen deze lessenreeks. Dit zijn immers de valkuilen voor leerlingen als ze historisch contextualiseren, zoals Huijgen (2018) dat onderschrijft.

 

Wat levert het op?

Leerdoel 1: De leerling kan benoemen uit welke verschillende sociale lagen de Atheense samenleving bestond gedurende de 5e eeuw v.Chr.

 

Leerdoel 2: De leerling kan, door het bestuderen van primaire- en secundaire bronnen over de Atheense Oudheid, uitleggen hoe een dag uit het leven van een Atheense man óf vrouw uit de 5e eeuw v.Chr. eruit zag.

 

Leerdoel 3: De leerling kan voor een fictief historisch persoon een sociaal, cultureel, economisch, ruimtelijk en chronologisch profiel maken.

 

Leerdoel 4: De leerling kan, door middel van de expert-methode, informatie uitwisselen met klasgenoten over het dagelijks leven van Atheense mannen en vrouwen uit de 5e eeuw v.Chr.

 

Leerdoel 5: De leerling kan overeenkomsten en verschillen te duiden tussen het dagelijkse leven van Atheense mannen en vrouwen uit de 5e eeuw v.Chr.

 

Leerdoel 6: De leerling leert om een dagelijks tafereel van een Atheense man én vrouw uit de 5e eeuw v.Chr te visualiseren.

Gebruikte literatuur

  • Bieber, M. (1928). Griechische Kleidung (Vol. 48). https://doi.org/10.1017/s0075426900113801
  • Busch, N. G. (2023, 20 oktober). Een dag in het oude Athene. Historia. https://historianet.nl/maatschappij/dagelijks-leven/een-dag-in-het-oude-athene
  • Examenblad (2023). Examenblad.nl https://www.examenblad.nl/2024/havo/vakken/maatschappijvakken/geschiedenis-havo
  • Griechische Kleidung. By M. Bieber. Pp. 1–100; Pls. 1–64. Berlin and Leipzig: De Gruyter, 1928. 50 m. (1928). The Journal of Hellenic Studies, 48(2), 275-275. doi:10.1017/S0075426900113801
  • Howson, J. & Shemilt, D. (2011), Frameworks of Knowledge, dilemma s and debates. In: Davies, I. (2011), Debates in History Teaching, Routlegde, Londen & New York, 73-83.
  • Huijgen, T. (2018). Balancing between the present and the past: Promoting students’ ability to perform historical contextualization. [Thesis fully internal (DIV), University of Groningen]. University of Groningen.
  • Huijgen, T. (editor) (2023). Het Vreemde Verleden: Leerlingen leren contextualiseren . LEMM (het Landelijk Expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken).
  • Huijgen, T., Van Boxtel, C., Van De Grift, W., & Holthuis, P. (2016). Toward historical perspective taking: students’ reasoning when contextualizing the actions of people in the past. Theory and Research in Social Education, 45(1), 110–144. https://doi.org/10.1080/00933104.2016.1208597
  • IsGeschiedenis. (2022, 18 juli). Oudgrieks dieet: de mediterrane drie-eenheid. https://isgeschiedenis.nl/nieuws/oudgrieks-dieet-de-mediterrane-drie-eenheid
  • Kitson, A., Husbands, C. T., & Steward, S. (2011). Teaching and Learning History 11-18: Understanding the past. http://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10016410
  • Kuin, I. (2018). Leven met de goden: Religie in de oudheid. https://research.rug.nl/en/publications/leven-met-de-goden-religie-in-de-oudheid
  • Krathwohl, D. R. (2002). A REVISION OF BLOOMS TAXONOMY: AN OVERVIEW. Theory into practice, 41(4), 212–264. https://www.sid.ir/En/Journal/ViewPaper.aspx?ID=323367
  • Ober, J. (2016). The Rise and Fall of Classical Greece. Princeton University Press.
  • Phillips, I. (2008). Teaching History: Developing as a reflective secondary teacher. https://doi.org/10.4135/9781446216545
  • Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination Theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066x.55.1.68
  • Seixas, P., & Morton, T. (2012). The big six historical thinking concepts.
  • Van Drie, J., & Van Boxtel, C. (2007). Historical reasoning: towards a framework for analyzing students’ reasoning about the past. Educational Psychology Review, 20(2), 87–110. https://doi.org/10.1007/s10648-007-9056-1
  • Van Boxtel, C., & Van Straaten, D. (2016). Didactief | Hoe geef je betekenis aan geschiedenis? https://didactiefonline.nl/artikel/hoe-geef-je-betekenis-aan-geschiedenis
  • Van Drie, J., & Van Boxtel, C. (2007). Historical reasoning: towards a framework for analyzing students’ reasoning about the past. Educational Psychology Review, 20(2), 87–110. https://doi.org/10.1007/s10648-007-9056-1
  • Van Strien, J., & Brinke, D. J. (2016). Het beoordelen van de kwaliteit van rubrics. Examens, Tijdschrift voor toetspraktijk, 2016(1), 33–37. https://research.ou.nl/en/publications/het-beoordelen-van-de-kwaliteit-van-rubrics
  • Weber, H. (1938). Griechische Frauentrachten im vierten Jahrhundert vor der Zeitwende. Triltsch.
  • Wigcher Verstraete. (2016, 27 juli). Hoe leefden de Grieken? [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=-hYxNxFt5YY
  • Wineburg, S. S. (1998). Reading Abraham Lincoln: An expert/expert study in the interpretation of historical texts. Cognitive Science, 22, 319–346.