Planning

Binnen mijn masteropleiding heb ik een planner ontworpen op basis van de executieve functies 'planning' en 'metacognitie'.

Uitleg weekplanner

De weekplanner bevat een stappenplan, waarvolgens leerlingen de planner kunnen invullen. Aan de hand van dit stappenplan wordt de theorie achter het ontwerp van de weekplanner nader toegelicht:

 

Stap 1: noteer het weeknummer, de datum en je persoonlijke doelen.

Allereerst moet een planner overzichtelijkheid bieden en moet het voor de leerling duidelijk zijn voor welke periode maak- en leerwerk ingepland gaat worden. Daarnaast moet de leerling persoonlijke doelen invullen, zodat er nagedacht wordt over wat de leerling belangrijk vindt. Dit speelt in op het idee van Dawson en Guare (2009, p.264) dat er in een planning aandacht moet zijn voor datgene wat de leerling zelf belangrijk vindt. Dit verhoogt de motivatie om de planning ook daadwerkelijk te volgen.

 

Stap 2: noteer al je maak- en leerwerk op de rechterzijde van de planner.

  • Wat moet je maken/leren?

In de planner zit een onderscheid tussen maak- en leerwerk. Hierin zit een structurering, waardoor de leerling daarin een overzicht kan maken. Het moet overzichtelijk worden voor de leerling wat er precies gemaakt en geleerd moet worden. Dit is immers een van de valkuilen, waar leerlingen tegenaan kunnen lopen als er geen structurering in het plannen van taken zit (Van der Linden & Klein Tank, 2019, p.30).

 

  • Hoe ga je dit aanpakken? (Samenvatten/ mindmappen/ opdrachten maken/ enz)

De leerling moet nadenken over hoe het maak- en leerwerk volbracht gaat worden. Hierbij moet een leerling bedenken welke stappen er gezet moeten worden, alvorens de taak is afgerond (Dawson en Guare, 2009, p.308). De invulling hiervan is voor iedere leerling anders, gezien leerstrategieën persoonsafhankelijk zijn. Dit is gebasseerd op adaptief leren (Blok & Breetvelt, 2004, p.5) waarin leerlingen op basis van eigenleerbehoeften leren. In een adaptieve benaderingswijze wordt er gekeken wat er tijdens het leren moet gebeuren, om het te verbeteren (Hattie, 2014, p.132).

 

Deze adaptieve benadering zou, volgens de literatuur, de volgende mogelijke effecten met zich mee kunnen brengen (Blok & Breetvelt, 2004, p.14):

  • De schoolprestaties worden hoger
  • Meer leerlingen kunnen het minimumonderwijsstandaard aan.
  • Het welbevinden van de leerlingen op school wordt hierdoor verhoogd.

 

Om die reden mag de leerling zelf invullen op de weekplanner hoe de taak volbracht gaat worden.

 

 

  • Wie gaat dit doen? Alleen of vraag je hulp aan iemand?

In het vooronderzoek gaven leerlingen aan weinig/nooit hulp te vragen bij maak- of leerwerk. Door de leerlingen te confronteren met de vraag wie de taak gaat uitvoeren, worden ze gedwongen om na te denken over het inschakelen van eventuele hulp. Hierin wordt opnieuw ingespeeld op metacognitie (Van der Linden & Klein Tank, 2019, p.49), omdat de leerling moet beoordelen of er überhaupt hulp nodig is, om de taak goed te kunnen uitvoeren.

 

  • Wanneer moet het af zijn?

Bij plannen hoort ook het weten wanneer iets af moet zijn. Een van de valkuilen van plannen is immers dat leerlingen prioriteiten moeten leren stellen (De Bruin, 2017, p.137).

 

  • Vind je het makkelijk lastig of moeilijk?

Een onderdeel van het trainen van metacognitie is het maken van een inschatting of de uit te voeren taak makkelijk, lastig of moeilijk is (Ebbens & Ettekoven, 2013, p.30). In de planner zijn deze woorden zijn omgezet naar groen (makkelijk), lastig (oranje) en moeilijk (rood). De leerling moet per taak aanvinken wat de moeilijkheid voor de desbetreffende leerling is.

 

Stap 3: Vul al je maak- en leerwerk in op de weekplanner

De leerlingen gaan het werk dat ze in stap 2 hebben uitgeschreven, nu daadwerkelijk inplannen. Doordat de leerlingen per taak in stap 2 hebben aangegeven wanneer  het uiterlijk af moet zijn, kan de leerling hierin een evenredige verdeling maken in de planner. Hierbij moet de leerling rekening houden met deadlines, werk en eventuele hobby’s, daar is in de grijze balk van de planner ruimte voor gecreëerd.

 

Er is gekozen om twee weken in het overzicht te zetten, zodat de leerling daadwerkelijk het maak- en leerwerk kan verdelen. Als er bijvoorbeeld voor een langere periode gepland moet worden, denk hierbij aan een toets- of examenperiode, dan zouden er meerdere weken kunnen worden afgedrukt.

 

Zodra de leerling het overzicht heeft ingevuld, dan kan het huiswerk maken en leren beginnen. De leerling kan in het overzicht taken afvinken. Dit betrekt de leerling bij de planning (Dawson en Guare, 2009, p.308), omdat een voltooide taak door de leerling afgevinkt moet worden.

 


Gebruikte literatuur

  • Baarda, B., Bakker, E., Fischer, T., Julsing, M., Peters, V., Van Der Velden, T., & De Goede, M. (2005). Basisboek Kwalitatief onderzoek : Handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. In Noordhoff Uitgevers eBooks. https://lib.ugent.be/nl/catalog/rug01:002027415

  • Bergman Nutley S, Söderqvist S, Bryde S, Thorell LB, Humphreys K, Klingberg T. Gains in fluid intelligence after training non-verbal reasoning in 4-year-old children: a controlled, randomized study. Dev. Sci. 2011; 14:591–601. [PubMed: 21477197]

  • Blok, H., & Breetvelt, I. (2004). Adaptief onderwijs: betekenis en effectiviteit. Pedagogische Studiën, 81(1), 5–27.

  • Boeije, H., & Bleijenbergh, I. L. (2023). Analyseren in kwalitatief onderzoek: denken en doen.

  • Dawson, P., en R. Guare, (2009). Slim maar…  Help kinderen hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken. Amsterdam: Hogrefe.

  • De Bruin, C. (2017). Dit is autisme: van hersenwerking tot gedrag (4de editie). High 5 Publishers.

  • Diamond, A. (2013). Executive functions. Annual Review of Psychology, 64, pp. 135–68.

  • Ebbens, S. O., & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren: basisboek.

  • Hattie, J. A. (2014). Leren zichtbaar maken: nederlandse vertaling van visible learning for teachers.

  • Holmes J, Gathercole SE, Dunning DL. Adaptive training leads to sustained enhancement of poor working memory in children. Dev. Sci. 2009; 12:F9–15. [PubMed: 19635074]

  • Huizinga, M. (2007). De ontwikkeling van executieve functies tussen kindertijd en jongvolwassenheid. Neuropraxis, 11(3), 69–76. https://doi.org/10.1007/bf03079129

  • Huizinga, M., & Smidts, D. (2011). Gedrag in uitvoering. Uitgeverij Nieuwezijds.

  • Jolles, J. (2016). Het tienerbrein: over de adolescent tussen biologie en omgeving. Amsterdam University Press.

  • Klingberg T, Fernell E, Olesen P, Johnson M, Gustafsson P, et al. Computerized training of working memory in children with ADHD—a randomized, controlled trial. J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry. 2005; 44:177–86. [PubMed: 15689731]

  • Smidts, D. (2003). Executieve functies van geboorte tot adolescentie: een literatuuroverzicht. Neuropraxis, 7(5), 113–119. https://doi.org/10.1007/bf03099824

  • Van der Linden, G., & Klein Tank, M. (2019). Executieve functies: een handreiking. SLO. https://www.slo.nl/thema/meer/jonge-kind/executieve-functies/

  • Wegwijs Academie. (2021, 18 november). Les 29 het EVO Model.  Wegwijs Academie. https://wegwijs-academie.nl/course/les-het-evo-model/